Muziek mixen: tips en tops
Muziek mixen? Ervaren of niet, je eigen muziek mixen kan een leerzaam en leuk, maar ook frustrerend proces zijn. In deze blog geven we een aantal tips en tops wanneer je je eigen muziek wilt mixen. Waar moet je nu op letten? Onlineproduceren.nl heeft een overzicht gemaakt van veelgemaakte fouten en goede dingen die je kunt toepassen op je eigen mix proces en werk. Doe er je voordeel mee. Tijdens de blog wordt eerst omschreven wat ‘muziek mixen’ precies inhoudt en vervolgens volgen de ‘tops’ en ‘tips’ inclusief voorbeelden en geluidsfragmenten. Veel plezier bij het lezen en luisteren..
Welke drie onderdelen worden behandeld in deze blog over muziek mixen?
Muziek mixen: wat is dat precies?
Tops: welke goede ‘mix gewoontes’ kunnen we beter vanaf het begin af aan goed doen?
Tips: welke ‘mix fouten’ maakt iedere producer wel eens en willen we graag voorkomen?
Muziek mixen: wat is dat precies?
Het proces ‘mixen’ is iets dat voor iedere producer anders is. De ene ‘doet het’ vanaf het moment van aanvang van een nieuw project. De ander doet het pas helemaal aan het einde. Hoe dan ook: muziek goed mixen is een ongelooflijk belangrijk proces in het maken van muziek. Maar wat is dat nou: muziek mixen?
Muziek mixen is…
De juiste balans vinden
De juiste effecten toepassen om deze balans te vinden
De juiste technieken gebruiken om balans te vinden
De ruimte vullen die je als producer tot je beschikking hebt
Armin van Buuren omschreef mixen ooit met ‘soep maken’: ”de lekkerste soep heeft vaak niet heel veel ingrediënten, maar het gaat om de goede samenstelling.” Hier heeft hij een goed punt te pakken. Don’t overdo it (tip komt zometeen ook voorbij)
De definitie – zoals Onlineproduceren.nl deze hanteert in de cursussen – luidt als volgt:
Mixen is ‘Een complex proces met als doel om alle losse onderdelen van een plaat tot een goed geheel te laten klinken’
Voordat we een lijstje met Do’s en Don’ts aan je presenteren, nu eerst een belangrijke mededeling. Alles heeft namelijk een plekje in de mix: geluiden kunnen elkaar uitsluiten als ze tegelijk worden afgespeeld in dezelfde ‘regio’. Voor de hand liggend, maar ontzettend belangrijk:
Dan komen we meteen bij de belangrijkste tip: probeer niet te veel kanalen te gebruiken en probeer het simpel te houden. Komen we later op terug en dat hebben we ook in andere blogs behandeld.
Tops: welke goede ‘mix gewoontes’ kunnen we beter vanaf het begin af aan goed doen?
Muziek mixen is een proces dat je uiterst serieus moet nemen. Hier volgen een aantal tops, oftewel: wat kun je beter gelijk goed doen vanaf het begin?
1. Zoek een aantal referentieplaten uit en zet deze in de eerste audiosporen van je project
Door dit te doen kun je altijd terugvallen op waar je naartoe wilt met je plaat. Een soort ‘kwaliteitscheck’ voor jouw mix(balans)
2. Gebruik tools voor analyse, maar vertrouw ook op je gehoor
Eindelijk turen naar je scherm om precies dezelfde (smiling) spectrum te krijgen als jouw referentieplaat? Dat kan. Maar vertrouw altijd op je gehoor als het op muziek mixen aankomt. Het allerbelangrijkste verschil wordt daar mee gemaakt
3. Geef je oren soms rust: neem een pauze. Of sterker nog: laat een plaat soms een week (of twee) rusten en ga pas dan weer eens met frisse oren luisteren
The magic of the first listen is echt. Dat hebben we kunnen lezen in deze blog. Frisse oren zijn ontzettend belangrijk voor een goed mixproces. Wanneer je een plaat dan weer voor het eerst hoort: schrijf alles op. Zowel op gevoel (wat voelt goed aan de plaat) en in tweede instantie analytisch: wat moet er beter om dit gevoel te verbeteren.
4. Voorkom rumble en verpest geen headroom: alles onder de 80 hertz mono maken
Simpel gezegd: onder de 80 hertz heeft muziek geen stereo informatie nodig. De geluiden hieronder ‘gaan toch al alle kanten op’. Met andere woorden: we horen niet goed waar het vandaan komt. Om die reden – en voor bijvoorbeeld meer headroom en een strakkere muziek mix – kunnen we de informatie onder deze frequentie net zo goed mono maken. Doe dan ook, ook al hoor je dus niet het verschil:)
5. Gebruik de EQ8 overal (of een alternatief: bijvoorbeeld de Fabfilter Pro-Q)
Sommige sounds, zoals een clap of een hi-hat, bevatten geen informatie in het laag, maar dat kunnen ze wel met zich meebrengen. Haal dus altijd frequenties weg die je toch niet hoort. Het maakt je muziek mix schoner en strakker en zorgt dus voor meer headroom (=loudness in the end). En hoe we het ook zien: luidheid is helaas nog altijd waar de kwaliteit van een mix aan wordt afgelezen.
6. Klaar met mixen: luister je plaat op zoveel mogelijk systemen
Klinkt je plaat vet uit je speakers? Dat is nog geen garantie dat het een goede mix is. Check ook je oordopjes of je ouderwetse (blikkerig klinkende) keukenapparaat uit de jaren 80. Klinkt het hier ook goed? Dan zit je in de goede buurt.
7. Houd het simpel. Kies goede samples en maak gebruik van groepen en return-kanalen in Ableton Live
Klinkt een mix goed? Dan is het goed. Zoals we eerder zeiden: gehoor boven technische tools. Stop met overmatig ‘processen’ als iets goed klinkt. Probeer ook kritisch te zijn met sample keuze. Een goede clap sample heeft de voorkeur boven zesdubbel gelaagde clap samples (maar kan natuurlijk ook). Met andere woorden: goede bronkwaliteit boven processing. Splice is een mooi medium om goede samples te vinden (die je instantly kunt gebruiken). De eenvoud kan soms ook ontstaan als je je mix overzichtelijk houdt door het gebruik van ‘groepen’. Zie de afbeelding hieronder. Het uiteindelijk mixen van deze groepen maakt het ‘afmaak proces’ eenvoudiger en zorgt dus voor meer platen afmaken. Goed voor de workflow tijdens het muziek mixen. Datzelfde geldt voor het gebruik van return-kanalen. Het voordeel van een effect toepassen via een return-kanaal zorgt er voor dat het ‘hoofdsignaal’ aan de voorkant van de mix blijft zitten en bovendien kun je het effect zelf nog nabewerken. En o ja: gebruik namen voor je sporen. Dat is ook heel fijn om dingen terug te vinden (ja ja, je kunt mij betrappen dat ik dat ook niet altijd doe). Doe het dan beter dan ik 😉
8. Gebruik effecten ‘met mate’
Te veel galm verdrinkt je plaat bijvoorbeeld. Te veel compressie klinkt niet prettig doordat dynamiek verloren gaat. Het duurt een behoorlijke periode voordat je de balans ontdekt wat goed is voor jouw ideale mix. Neem de tijd daarvoor:)
9. Gebruik automation
Een plaat kan werkelijk tot leven komen als je automation (zorgen voor beweging) toepast. Een filter die open en dicht gaat. Een LFO (Low Frequency Oscilator) die een signaal beïnvloedt: gebruik het. Gebruik hier ook je creativiteit.
10. Focus
Focus is alles tijdens het muziek mixen. Sluit soms schermen waar je even niet mee bezig bent: zo kun je beter werken aan waar je op dat moment mee bezig bent.
Tips: welke ‘mix fouten’ maakt iedere producer wel eens en willen we graag voorkomen?
Muziek mixen is een proces dat je uiterst serieus moet nemen. Hier volgen een aantal tips, oftewel: wat kun je leren van de fouten die al zijn gemaakt door andere producers? (leestip: deze blog vertelt daar ook interessante dingen over).
1. Te veel galm gebruiken
Galm is dikke pret. Probeer eens de plugin Valhallaroom: superleuk om mee te spelen, maar let op: je mix kan heel snel gaan verdrinken als je too much doet. Maak eerst je mix strak (zonder galm) en ga het dan pas erin mixen. Scheelt hoofdpijn, aldus STVCKS producer Bas Goossen (rechts op de foto).
2. Te veel compressie gebruiken
Beginnende producers zijn dol op compressie: wooow, alles klinkt meteen een stuk harder, denk je dan. Let op: een kwalitatieve afmix draait om dynamiek, warmte en een goede balans. Niet om luidheid. Wanneer de eerder genoemde (kwaliteits) elementen in balans komen: dan volgt vanzelf een betere en luidere afmix.
3. Speakers te hard zetten tijdens het produceren
De volume-knop opschroeven: het is verleidelijk. Om maar dat ‘wauw-gevoel’ te krijgen. Let hiermee op. Leuk misschien voor even. Je houdt jezelf voor de gek. Je brein went telkens weer aan een hoger geluidsniveau. Los van de gehoorschade heeft het ook geen zin, want de perceptie van wat je hoort verandert ook door steeds een ander geluidsniveau ‘aan te nemen’. Je hoort bijvoorbeeld relatief meer bas-geluiden wanneer je de volume knop opschroeft, het resultaat: je produceert minder bas in je plaat. Veel audio-engineers zijn het erover eens dat het ideale luisterniveau, om goed en gebalanceerd te kunnen produceren, rond de 80 tot 85 dB ligt (download een app om te meten of een professionele decibelmeter). Dit betekent dat we slechts een aantal uren per dag (tussen 4 en 8 uur) en maximaal 5 dagen per week kunnen luisteren naar of produceren van muziek op dit geluidsniveau. Houd dan bijvoorbeeld sessies van 45 minuten aan ‘in de studio’ of thuis en vervolgens een kwartier rust gunnen aan je gehoor. Dit kan veilig zo’n vier tot acht keer op een dag zonder gehoorschade op te lopen (met als max 5 dagen per week). Kortom, een vast geluidsniveau waarbij de balans het beste is tussen lage en hoge tonen. Probeer een vast geluidsniveau ook te hanteren vanwege het volgende: je luistert daardoor ook je favoriete nummers altijd tegen hetzelfde geluidsniveau waardoor je jezelf onbewust traint in het herkennen van de juiste hoeveelheid lage en hoge tonen in een productie. Trouwens, er is een onofficiële meetmethode waarbij je kunt checken of het geluid te hard staat (boven de 85 dB grens) en die gaat als volgt: strek je armen en praat met iemand die bij het uiteinde van je armen staat. Wanneer je merkt dat je je stem moet verheffen staat de muziek waarschijnlijk te hard.
4. Don’t be a hero
Effectje hier en effectje daar. O nog maar eentje. Het werkelijke effect is: niet fijn voor je CPU en niet fijn voor het overzicht. Vraag je af per keer wat je doel is van een effect. Veel coole effecten gebruiken voor de show heeft je eind mix niks aan. Het gaat om het resultaat.
5. Opgeven
Het is verleidelijk: geen progressie zien en dan maar stoppen. Waarom? Vraag je af waarom je ooit bent begonnen met muziek maken. Veel beginnende muziek producers haken af omdat ze lol verliezen. Progressie zie je pas als je minimaal een jaar bezig bent en gaat terugluisteren naar je platen van een jaar daarvoor. Geloof me. De grote tip hier: stop nooit.
Conclusie
Muziek mixen is een – op het oog – eenvoudig principe, maar in de praktijk ontzettend moeilijk. Het vergt ervaring, kennis en heel veel proberen. Iedere mix is anders. Met bovenstaande tips en tops moet je een heel eind komen.
Hopelijk weer tot snel,
Michel
► Zelf muziek leren maken? Direct beginnen met de cursus ‘Muziek Maken met Ableton Live’ (Tijdelijk meer dan 50% Korting) ? Klik hier
Gratis Lessen ‘Muziek Maken met Ableton Live’ volgen ? Klik hier
Gratis E-Book ‘Alles over DJ’en ? Klik hier
► Deel en praat mee op de besloten groep op Facebook
► Over Onlineproduceren.nl
Onlineproduceren.nl biedt enthousiaste muziekproducers van alle leeftijden de kans om zich te ontwikkelen als producer door op een aantrekkelijke manier een uitlopend pakket van theoretische en praktische tools aan te reiken. Deze tools bestaan uit onder meer leerzame cursussen, forums, service op maat, een levendig sociale media met tips en tricks, maar ook bruikbare sample packs van eigen makelij.